سقوط آل خلیفه در بحرین، اوضاع منطقه را متحول خواهد کرد/ گروه‌های انقلابی بحرین از بدنه مردمی خوبی برخوردارند

به گزارش سراج24،نشست «تحلیل اوضاع سیاسی و اجتماعی بحرین» دومین جلسه از سلسله جلسات دفتر نشر معارف با نویسندگان (کتابخوان)، با حضور ایمان نوروزی، پژوهشگر مسائل جهان اسلام و نویسنده کتاب «انقلاب کرامت در بحرین» در قم برگزار شد.

ایمان نوروزی در پاتوق کتاب مرکزی دفتر نشر معارف در قم گفت: سانسور شدن اخبار و عدم اطلاع رسانی و یا اطلاع رسانی ناقص و غیرواقعی توسط رسانه ها- چه داخلی و چه بین المللی – و بی اعتنایی دولت ها تنها مظلومیت مردم بحرین نیست. آنچه این مظلومیت را مضاعف می کند بی خبری اغلب دوستداران مردم بحرین از پیشینه و تاریخچه مبارزات مردم بحرین با آل خلیفه است. مبارزات و جنبش های مردمی که ریشه ای 150 ساله دارد. به طوری که در هر 10 سال شاهد یک جنبش و حرکت بوده ایم. این وجه تمایز اصلی انقلاب بحرین با سایر کشور ها ست. وجه تمایزی که انگار سعی می شود به عمد یا به سهو نادیده گرفته شود.

*اعتراضات و جنبش های مردمی با سابقه 150 ساله

نوروزی گفت: زمینه شکل گیری اعتراضات و جنبش های مردمی سابقه ای 150 ساله دارد. نخستین قیام در مارس 1895 ضد شیخ عیسی بن علی حاکم وقت بحرین شکل گرفت. قیام بعدی در سال 1911 که به «قیام غواص ها» شهرت یافت که تجار مروارید نقش موثری در آن داشتند که یکی از دلایل آن ظلم آل خلیفه بر غواص ها و غصب مروارید هایی که غواص ها از عمق دریا صید می کردند و در ازای آن بهای کمی به آنان پرداخت و به زور از آنان می گرفتند.

نویسنده کتاب «انقلاب کرامت در بحرین» افزود: در سال 1919 که انگلستان مستعمره بودن بحرین را به صورت رسمی اعلام کرد و از آن پس بحرین تحت سرپرستی یک مستشار بنام "بل گراو" انگلیسی ‏اداره می‏‌شد. این مسأله منجر به افزایش نفرت عمومی نسبت به سیاستهای استعماری انگلیس درمنطقه را در پی داشت به طوری که نخستین اعتصابات عمومی بحرین در 1938 روی داد و سرانجام به اخراج "بل گراو "  از بحرین انجامید. در دوران بعد از جنگ جهانی دوم، یعنی دهه 50 میلادی این اعتصابات و تظاهرات نسبتاً محدود، تبدیل به جنبشهای عمومی گسترده ای در بحرین شد. کارگران بحرین خواهان تشکیل مجلس و اتحادیه‏های کارگری شدند.

*دهه 60 میلادی و حضور پررنگ اسلام‌گرایان در مبارزات

پژوهشگر مسائل جهان اسلام اظهار داشت: در سال 1954 حرکت الهیه به وقوع پیوست. در این حرکت باز هم تجار مروارید با تشکیل و هدایت قیام‌های ضد انگلیسی از مؤثرترین اقشار اجتماعی در این مبارزات اسلامی بشمار می آیند. اما پس از جنگ جهانی دوم، با رواج مرواریدهای بدلی ژاپنی‏ در بازار جهانی از نفوذ تجار مروارید در صحنه‌های داخلی و خارجی بحرین کاسته شد. با کشف نفت قشر جدیدی از کارگران پدید آمدند که با توجه به اهمّیت جهانی نفت، بر نقش اجتماعی‌-‌سیاسی آنان در صحنه داخلی بحرین نیز افزوده شد. بر این اساس نقش‏ برجسته در قیام‌های ضد دولتی 1956،1965 ، 1970، 1972، با کارگرانی بود که اکثریت آنان شیعه بودند که حق برگزاری گردهمایی سیاسی و آزادی زندانیان سیاسی به خواسته‌های‏ قبلی اضافه شد.

وی در ادامه گفت: بعد از استقلال بحرین در سال 1971، عیسی آل خلیفه به مردم وعده نوشتن قانون اساسی و تشکیل پارلمان را داد و با سفر به نجف اشرف و طی دیداری با آیت الله سید محسن حکیم و قول حمایت و محترم شمردن حقوق شیعیان بحرین نظر ایشان را جلب کرد. با انتشار این خبر مردم بحرین حاکمیت آل خلیفه را پذیرفتند و در سال 1972 انتخابات مجلس شورای ملی زیر نظر سازمان ملل برگزار و این مجلس قانون اساسی را در سال 1973 نوشتند که قانون اساسی کشور بحرین شد. ولی با گذشت حدود یک سال ونیم از تصویب  قانون اساسی در سال 1975 در پی استعفای نخست وزیر وقت - برادر پادشاه- که هم اکنون نیز که چهل سال از آن تاریخ می‌گذرد نخست وزیر است. به بهانه اینکه کار کردن با مجلسی که چوب لای چرخ دولت میگذارد و اختیارات دولت را محدود کرده است مجلس را منحل و عمل به قانون اساسی را ملغی اعلام کرد. چون زمان بستن بودجه مجلس ملی محکم جلوی دولت ایستاد و با محدود کردن بودجه دولت و نظارت بر در آمدهای نفتی را اعمال کرد که این کار به مذاق حکومت خوش نیامد و از آن پس وضعیت فوق العاده در بحرین اعلام شد.

*بحرین پس از انقلاب اسلامی ایران و پرچمداری اسلام‌گراها

نوروزی گفت: تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی گروه های چپ پرچمدار مبارزات بودند ولی با پیروزی انقلاب اسلامی گروه های اسلام گرا به یک جنبش قدرتمند تبدیل و با روحیه گرفتن و الگو گیری از انقلاب اسلامی و نیز حمایت از سوی انقلابیون ایران، حرکات چندی در بحرین به وقوع پیوست. در سال 1979 با فعالیت های حجت الاسلام هادی مدرسی  که توسط رژیم شاه به بحرین تبعید شده بود شیعیان را در بحرین سازماندهی کرد. در پی خطابه های حجت الاسلام مدرسی که منجر به شکل گیری دو تظاهرات علنی یکی در روز 17 اوت به مناسبت اعلام نخستین روز قدس از سوی امام خمینی(ره) و دیگری در روز 19 اوت (در اعتراض به بازدداشت مدرسی) شد که در نهایت منجر به اخراج وی در روز 31 اوت از بحرین شد.  این نهضت های کوتاه مدت نافرجام چون ناشی از فعالیت و تبلیغات روحانیون ایرانی بود با غیبت آنان نیز این مسائل فروکش کرد.

*1980 و شهادت آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر و قیام هایی دیگر

ایمان نوروزی در ادامه سوابق مبارزاتی مردم بحرین گفت: حدود سه ماه بعد در آوریل 1980 به دنبال تأیید شهادت آیت سید محمد باقر صدر توسط رژیم بعث عراق از جانب حکام بحرین، دوباره منازعات در این کشور شدت گرفت که با دستگیری عده ای سرکوب شد. چند روز بعد یکی از دستگیر شدگان در اثر شکنجه به شهادت رسید و در نتیجه تظاهرات دیگری در ماه بعد بر پا شد.

وی افزود: بعد از اخراج مدرسی از بحرین جبهه اسلامی برای آزادی بحرین به سرپرستی وی در ایران تأسیس گردید و در سال 1981 در بحرین «جبهه اسلامی برای آزادی بحرین» که به گفته حکومت بحرین، به یک کودتای نافرجام دست زد.

*حمله عراق به ایران و تشکیل شورای همکاری خلیج فارس

پژوهشگر مسائل جهان اسلام گفت: با حمله عراق به ایران و نیز پیوستن بحرین به پیمان امنیتی با عربستان و در نهایت تشکیل شورای همکاری خلیج فارس تا حدود زیادی امواج صدور انقلاب در این کشور مهار و تحدید شد و دولت های منطقه توانستند تا حدود زیادی از انفعال خارج شده و برای بقاء و دوام خود در داخل و خارج به سیاست تشویق و تهدید متوسل شدند که این امر بحرین و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پیش از پیش به پذیرش پدرخواندگی عربستان به دامان عربستان سوق داد و همین علل باعث شد که عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس در خلال دفاع مقدس حدود 70 میلیارد دلار به صدام کمک کنند.

وی با اشاره به اینکه ریشه ها و زمینه های طغیان و بحران در بحرین همچنان وجود داشته و حکومت بحرین خود مشکل اصلی است، گفت: انقلاب دهه نود مردم بحرین معروف به انقلاب تسعینیات می باشد که یکی در سال 1992 و دیگری در سال 1994 بود که از دسامبر این سال آغاز و به مدت 5 سال ادامه داشت و مردم خواستار تشکیل مجدد مجلس و عمل به قانون اساسی بودند. از رهبران این دوره می توان به آیت الله عبدالامیر الجمری، استاد عبدالوهاب حسین و شیخ حسن مشیمع نام برد که هر کدام بیش از 5 سال در زندان بودند که در پی اصلاحات سیاسی در بحرین بعد از مرگ پادشاه، آزاد شدند.

*مرگ ناگهانی شیخ عیسی، پادشاه بحرین

ایمان نوروزی گفت: در اواخر سال 1999 شیخ عیسی فوت می کند و حمد پسر وی با حمایت آمریکا به قدرت رسید. با توجه به اوضاع بحرین و مرگ ناگهانی شیخ عیسی و متزلزل بودن حکومت و بیم اختلاف و کودتا در خاندان آل خلیفه - که یک بار در سال 1981 سابقه آن وجود داشت-باعث شد آمریکا که منافع خود را در خطر میدید و نیز با توجه به حضور یکی از مهترین ناوگان دریایی خود یعنی ناوگان پنجم در بحرین، با فشار آوردن به آل خلیفه در 14 فوریه 2001 منشوری تحت عنوان «منشور آشتی ملی» اعلام کرد و قول اصلاحات سیاسی و اقتصادی و رفع تبعیض علیه شیعیان را داد و گفت: «نه تنها قانون اساسی 1973 را قبول داریم، بلکه قانونی بهتر از آن خواهیم نوشت و انتخابات مجلس را برگزار و علاوه بر آن همه زندانیان سیاسی را آزاد و همه تبعید شدگان حق ورود به کشور را دارند.»

وی در ادامه اظهار داشت: «منشور آشتی ملی» با رأی 98.4 در صدی در فوریه سال 2001 میلادی به تأیید مردم بحرین رسید. تأسیس مجلس منتخب، تفکیک قوا، استقلال قوه قضائیه، حمایت از حقوق سیاسی زنان و آزادی های مدنی در این منشور به رسمیت شناخته شده بود.

*قانون اساسی جدید و ساختار فرمایشی بودن مجلس در بحرین

این پژوهشگر مسائل جهان اسلام گفت: یک سال بعد از همه پرسی منشور آشتی ملی در 14 فوریه سال 2002 قانونی اساسی جدیدی نوشته شد که تمام اختیارات سه قوه ، عزل و نصب وزرا، قضات ، و فرماندهان نظامی و نمایندگان و رئیس مجلس شورا (سنا) را در اختیار پادشاه قرار می داد و بر خلاف وعده های داده شده عمل شد. همچنین کشور علاوه بر مجلس منتخب که مردم اعضای آن را انتخاب می کنند و اعضای آن 40 نفر می باشد، مجلسی دیگر تحت عنوان «مجلس شورای اقدام» که آن هم 40 نفره است و اعضایش با انتصاب حکومت انتخاب می شوند. این دو مجلس یعنی مجلس شورا و منتخب، پارلمان بحرین را تشکیل داده اند.

*تحریم انتخابات سال 2002

نورزوی گفت: رهبران جمعیت الوفاق و سه جمعیت دیگر سال 2002 و همزمان با اصلاحیه‌ای که در آن پادشاه در قدرت قانون‌گذاری سهیم می‌شد، انتخابات را تحریم کردند. این انتخابات که اوّلین انتخابات پس از سال 1973 در این کشور بود به دلیل قدرت گرفتن مجلس بالادستی مشورتی منتخب از سوی پادشاه در امور مجلس ، از سوی این حزب تحریم شد. آنها حاکمیت را به تزویر و سوء استفاده از اعتماد مردم به وعده های داده شده در منشور متهم کردند و از این طرف حاکمیت با استدلال اینکه که مردم با رأی بالای خود به منشور، اختیار اصلاحات و تأسیس نظام مشروطه سلطنتی را به پادشاه تفویض کرده اند. سرخوردگی اپوزیسیون موجب شد تا آنها نخستین انتخابات پارلمانی را در سال 2002 میلادی تحریم کنند.

*انتخابات سال 2006 و اختلافات در جمعیت وفاق

کارشناس مسائل جهان اسلام در ادامه سیر مبارزات مردم بحرین به انتخابات مجلس در سال 2006 پرداخت و گفت: در این دوره در جمعیت الوفاق دو نظر وجود داشت: نظر اول اینکه این حکومت اصلاح شدنی نیست و با تحریم انتخابات و سازماندهی مجدد باید مبارزه را ادامه داد و نظر دیگر این بود که با شرکت در انتخابات وارد مجلس می شویم و این قانون اساسی را تغییر می دهیم و از این طریق مبارزه می کنیم. در پی بروز این اتفاق که منجر به جدایی چند ده نفر از موثرین جمعیت شد. من جمله از اعضای هیئت موسس الوفاق که از معروف ترین این چهره ها به استاد عبدالوهاب حسین، استاد شیخ حسن مشیمع، دکتر الشهابی ، دکتر عبدالجلیل سینگس اشاره کرد. دکتر سعید الشهابی در این باره می گوید: «برادران ما در الوفاق انسانهایی پاک و مؤمن اند که فکر می‌کنند روش اصلاحی جواب می‌دهند هر چند تا امروز روش آنها جواب نداده و حتی یک زندانی را نتوانستند آزاد کنند، یا یک وزیر دزد را به پائین بکشند یا بندی از قانون را تغییر دهند! البته بدنه الوفاق با انقلاب مردم است. در سال 2002 هفتاد درصد شورای عمومی الوفاق رای به عدم شرکت در انتخابات دادند. در سال 2006 و 2010 که در انتخابات شرکت کردند هم اکثریت مخالف بودند ولی چیزی فتواگونه از آیت‌ا... سیستانی آوردند و به آن استناد کردند و جمعیت را راضی نمودند!»

*ادامه اعتراضات 2006 و 2008 و شکل گیری «حرکت حق» و «تیار الوفاء الاسلامی»

نورزوی گفت: در سال 2006 بعد از جدایی رهبران اصلی از الوفاق استاد شیخ حسن مشیمع به همراه چند تن دیگر «حرکت حق» را پایه ریزی کرد و در سال 2009 استاد عبدالوهاب حسین بعد از یک دوری 3 ساله از عرصه سیاست به همراه آیت الله عبدالجلیل مقداد و شیخ سعید نوری جمعیت "تیار الوفاء الاسلامی" را تأسیس کردند. که در این سال ها مبارزات محدود این گروه ها با حکومت ادامه پیدا کرد. که منجر به دستگیری تعدادی از این رهبران و جوانان دیگری شد. که می توان به دستگیر شیخ حبیب مقداد و شیخ سعید نوری و نیز محاکمه غیابی استاد شیخ حسن مشیمع در ژوئن سال 2010 میلادی به اتهام تأسیس یک سازمان تروریستی به همراه 25 فعال شیعه معارض محاکمه شد.

*انقلاب 14 فوریه 2011؛ آتشی برخاسته از ظلمها و تبعیض های آل خلیفه

پژوهشگر مسائل جهان اسلام به اعتراضات مردمی در دوره اخیر و ظلمها و تبعیض های مختلف آل خلیفه پرداخت و گفت: از 14 فوریه 2001 که کم بیش اعترضات و مبارزات جسته و گریخته ای وجود داشت. پس سقوط بن علی در تونس و حسنی مبارک در مصر و با آغاز خیزش ها در کشور های منطقه، بهانه ای می شود که آتش زیر خاکستر شعله ور شود. در 4 فوریه جمعی از رهبران از جمله استاد عبدالوهاب حسین و جوانان فعال در حمایت از انقلاب مصر در جلوی سفارت مصر در تجمعی چند صد نفره حضور می یابند. برنامه ریزی برای تظاهرات ضد دولتی ده روز بعد و به مناسبت 14 فوریه 2002 که قانون اساسی توسط پادشاه نقض شده بود توسط گروه های اپوزیسیون انجام و روز 14 فوریه را روز "انقلاب و مخالفت با قانون اساسی" برای قیام تعیین می کنند.

*یادکردی از استاد عبدالوهاب حسین؛ آغازگر انقلاب بحرین

وی در ادامه از استاد عبدالوهاب حسین که در بین جوانان بحرینی عموماً با لفظ «استاد» و با لقب "مُفجّر الثورة (آغازگر انقلاب)" خطاب می شود، یاد کرد و درباره این مبارز و شخصیت دینی و سیاسی گفت: استاد عبوالوهاب حسین، رهبر و مؤسس گروه انقلابی «تیار الوفاء الإسلامی» می باشد که در دوره انقلاب دهه نود جزو رهبران اصلی و مدت طولانی حدود 6 سال را در آن برهه در حبس انفرادی به سر برده است. وی در همان تجمع 4 فوریه در سخنرانی در جمع تجمع کنندگان بحرینی اظهار کرده بود: «ما دنبال اصلاحات هستیم ولی اگر حکومت خون کسی را بریزد دیگر خواسته ما اصلاحات نخواهد بود و به دنبال «اسقاط نظام» خواهیم بود.»

نوروزی، عبدالوهاب حسین را مغز متفکر سیاسی بحرین در دو دهه گذشته نامید و گفت: به نظر بنده، ایشان یکی از کسانی است که به لحاظ نظری و اندیشه به انقلاب اسلامی ایران نزدیک و کتب و مقالات متعددی درباره امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی نوشته است. طراحی ساختار اولیه بسیاری از گروه ها و احزاب نیز توسط ایشان صورت گرفته است. وی از نخستین کسانی بود که در روز 14 فوریه بحرین از صبح زود در صف اول تظاهرکنندگان به میدان آمد و جوانان را به ایجاد تظاهرات برای اصلاحات تشویق کرده بود.

*تحلیل آخرین وضعیت بحرین و تضاد انقلابیون و اصلاحیون

نویسنده کتاب «انقلاب کرامت در بحرین» در تحلیل آخرین وضعیت بحرین گفت: انقلاب 14 فوریه عقبه ای چند ده ساله دارد و اصیل است. با توجه به سیر عملکرد آل خلیفه بخصوص بعد از استقلال و نیز تجربه دهه نود و به ویژه در ده سال اخیر و نیز جنایاتی که در همین انقلاب کردند اصلاح شدنی نیست. در دهه های گذشته بخصوص انقلاب دهه نود شعار اسقاط نظام، شعار مردم نبوده و فقط گروه های خاص و معدود افرادی بودند که معتقد به اسقاط بودند. ولی در این انقلاب اخیر شعار اسقاط نظام تبدیل به یک شعار عمومی شده و مردم بیدار شده و به این یقین رسیده اند که برای رهایی از این ظلم ها و جنایات این حکومت خون ریز تنها راه سقوط حکومت است.

وی در ادامه افزود: انقلاب 14 فوریه و حضور مردم آن با مشارکت حدود 70 درصد نشان داد گروه های سیاسی خواهان اصلاح که بر این باور بودند که مردم خسته شده اند و دیگر حاضر به جان فشانی و مقابله با حکومت نیستند آب در هاون می کوبند. و بر عکس گروه های انقلابی معارض که همواره به دنبال تغییر رژیم سیاسی در بحرین بوده اند از بدنه مردمی خوبی برخوردارند و توان کشاندن مردم به خیابان ها را دارند تا جایی که در این کشور کوچک که به دلایل مذکور، انقلاب چنان سخت است، دولت و ارتش به هراس افتادند و عربستان مجبور به دخالت مستقیم خارجی شد.

*راه‌های حمایت از مردم مظلوم بحرین

نوروزی در پایان گفت: انعکاس و اطلاع رسانی درست از انقلاب بحرین و رهبران واقعی انقلاب و خواست حقیقی مردم و حمایت بیشتر مردم و دولت ایران و سایر مسلمانان به توان کمک شایانی را به این حرکت مردم بحرین کرد. چرا که سقوط آل خلیفه، اوضاع منطقه را متحول خواهد کرد و سقوط دیگر حکومت های ظالم دیگر را رقم خواهد زد.

منبع:فارس